‘Ik wil eerst zien wat er aanstaande dinsdag gebeurt’, zegt Jan Schiffelers. De directeur van de Jahnsen-Hahnraths Group, een Limburgs bedrijf dat speelautomaten levert en exploiteert, is er nog niet zeker van dat de Eerste Kamer dinsdag de ‘Wet kansspelen op afstand’ zal goedkeuren. Een politieke verrassing behoort in dit dossier altijd tot de mogelijkheden.

‘Wij pleiten al vanaf 2001 voor regulering van de markt van het online gokken. Twee keer leek het zover, maar ging het niet door. En wij moesten onze investeringen afschrijven.’ Maar als de wet er komt zal Schiffelers zeker een vergunning aanvragen bij de Kansspelautoriteit. Een serieus kansspelbedrijf zoals het zijne kan op de onlinemarkt niet ontbreken. ‘Iedere exploitant wil zo’n vergunning. Vergelijk het met een retailbedrijf: als je geen online aanbod hebt, mis je een stuk van de markt.’

Lange weg

De weg naar aanstaande dinsdag was lang en bochtig. Al sinds het begin van deze eeuw is duidelijk dat de markt van het online gokken zich onttrekt aan de traditionele manier waarop Nederland de kansspelmarkt heeft gereguleerd. Maar pas in 2016 keurt de Tweede Kamer de Wet kansspelen op afstand goed. Door een kabinetswisseling en weerstand in de Eerste Kamer gaan er nog eens ruim twee jaar overheen. Nederland is één van de laatste landen in de Europese Unie waar het online gokken nog niet gereguleerd is.

De politiek worstelt met het probleem. Niet alleen de christelijke partijen, maar ook de SP, de PvdA, GroenLinks en D66 hebben hun bedenkingen. Het doel is het creëren van een legaal aanbod waarmee de ongeveer één miljoen Nederlanders, die zo nu en dan online een gokje wagen, een veilig en verantwoord Nederlands aanbod krijgen. Maar als je de sluizen open zet voor grote commerciële gokbedrijven, hoe houd je de gokverslaving dan in hand?

Blamage voor Nederland

Lobby

Wat ook niet heeft geholpen is dat Nederland een sterk ontwikkelde loterij-industrie heeft. Een partij als de Postcode Loterij zit niet te wachten op potentiële concurrentie van online gokbedrijven. Volgens Martijn van Klaveren, woordvoerder van de Postcode Loterij, is het niet zo dat zijn organisatie tegen de wet heeft gelobbyd. ‘Wij begrijpen dat het verstandig is om het online gokken te reguleren. Maar wij hebben de minister wel gewezen op het risico dat de hoge opbrengsten voor de samenleving uit de loterijen in gedrang kunnen komen.’

Daarom is de Postcode Loterij ook blij dat minister Sander Dekker van Veiligheid en Justitie zich bereid heeft getoond om het verplichte afdrachtspercentage door de Loterijen aan goede doelen te verlagen van 50% naar 40%. ‘Dat betekent dat het prijzenpakket van de loterijen omhoog kan, zodat zij beter kunnen concurreren met de aanbieders van het online gokken’, zegt Van Klaveren.

Verslavingsdeskundige

De wet die naar alle waarschijnlijkheid dinsdag groen licht krijgt, kent allerlei voorzieningen om het verslavingsrisico’s van het gokken te beperken. Spelers moeten zich bijvoorbeeld registreren en een speellimiet opgeven. Zij zullen met regelmaat een waarschuwing op hun beeldscherm te zien krijgen. De vergunninghouders moeten een verslavingsdeskundige aanstellen, die zo nodig huisbezoeken kan afleggen.

‘Is er nog wel ruimte om een weddenschap te plaatsen’

‘Individueel zijn al die maatregelen oké’, zegt Rutger-Jan Hebben, directeur van Speel Verantwoord, de organisatie die de belangen behartigt van grote buitenlandse gokbedrijven als Unibet, Bwin en Betfair. ‘Maar bij elkaar roepen ze de vraag op of er nog wel genoeg ruimte is om een weddenschap te plaatsen.’

Ook de kansspelbelasting van 29%, af te dragen door de gokbedrijven, is Europees gezien aan de hoge kant. Dat gaat ten koste van het uitkeringspercentage. ‘De hoogte van het belastingtarief en de mate van kanalisatie zijn communicerende vaten’, zegt Hebben. Kanalisatie staat in dit geval voor de mate waarin de gokkers straks gebruik maken van het legale Nederlandse aanbod. De minister rekent op 80% van de gokkers. Hebben: ‘Dat is een hele ambitieuze doelstelling.’

Groeimarkt

Toch verwacht Hebben dat zijn achterban straks massaal een vergunning aanvraagt. De Nederlandse markt is immers zeer interessant. Uit onderzoek van Motivaction in opdracht van Holland Casino blijkt dat de Nederlandse markt de afgelopen twee jaar met 20% is gegroeid. Het zou inmiddels gaan om 1,8 mln spelers, die zo’n € 600 mln inleggen.

‘Bedrijven hebben omvang en slagkracht nodig om deze markt te betreden’

Ongeveer driehonderd partijen hebben belangstelling getoond voor een vergunning. De verwachting is dat zo’n vijftig partijen daadwerkelijk de vergunning zullen aanvragen. ‘De drempel is hoog’, zegt Schiffelers van de Jahnsen-Hahnraths Group. ‘Het kost miljoenen om een platform te bouwen, spelletjes te maken, en de registratie van spelers en de betaalsystemen op orde te hebben. Dat vraagt om bedrijven met enige omvang en slagkracht.’

Wat de speelautomatenexploitant precies gaat aanbieden is nog niet duidelijk. Daarvoor zijn de details van de regelgeving van belang en die moet de minister nog vastleggen in nadere maatregelen bij de wet. Het kunnen casinospelletjes zijn, poker of sportweddenschappen.

Geen corebusiness

Naast de grote buitenlandse gokbedrijven en de Nederlandse exploitanten van speelhallen overweegt ook de Nederlandse Loterij (Staatsloterij, Lotto) een vergunning aanvragen, bevestigt een woordvoerder. De precieze regelgeving is daarbij nog wel van belang. Daarbij wordt in de eerste plaats gedacht aan de Toto. ‘Wij zien nu dat grote buitenlandse gokbedrijven online sportweddenschappen aanbieden. Dat willen wij ook. Mensen vinden sportweddenschappen leuk.’ Ook van Holland Casino is bekend dat het bedrijf zich op het opengaan van de online gokmarkt heeft voorbereid.

Alleen de andere grote loterij, de Postcode Loterij, weet het nog niet. ‘Het is zeker niet onze corebusiness’, zegt Martijn van Klaveren. ‘Wij werven geld voor de samenleving en goede doelen. De online gokmarkt wordt bediend door commerciële bedrijven die er geld aan willen verdienen.’