De verslavingstheorie van Bruce K. Alexander
Rat Park
N.a.v. onderzoek Bruce K. Alexander
(Casus kan heftig overkomen.)
Een rat in een kooi beschikt over 2 waterflessen. De ene met gewoon water en de andere met water met daarin vermengd heroïne of cocaïne. De rat zal bijna altijd de voorkeur geven aan het gedrogeerde water en bijna altijd zichzelf binnen een paar weken hierdoor doden. Dit is de basis van de verslavingstheorie van Bruce K. Alexander.
Bruce bedacht in de jaren ’70 het volgende en zei: “Nou, wacht even. Dit is de situatie waarbij de rat in een lege kooi zit waarbij hij niets te doen heeft. Laten we dit eens een beetje anders proberen.” Dus bouwde hij Rat Park, en Rat Park is als de hemel voor ratten. Alles wat een rat zou willen is aanwezig in Rat Park. Heerlijk eten. Veel seks. Andere ratten om vriendschap mee te sluiten. Gekleurde ballen als speelgoed. Plus beide bidons, één met water en één met gedrogeerd water. Wat Bruce fascineerde is; in Rat Park houden ratten niet van het gedrogeerde water. Ze gebruiken het nauwelijks. Geen van de ratten sterft aan een overdosis door het drinken van het gedrogeerde water. Geen van de ratten gebruikt het gedrogeerde water op een manier die lijkt op dwang of verslaving. Wat Bruce deed, laat zien dat zowel de rechtse als de linkse theorieën over verslaving verkeerd zijn. De rechtse theorie is dat het een moreel falen is; je bent een levensgenieter, je feest te hard en te veel. De linkse theorie is dat het je overneemt, je brein wordt gekaapt. Bruce zegt dat het niet je moraliteit is, het is niet je brein; het is jouw kooi. Verslaving is voor een groot deel een aanpassing aan je omgeving.
Nu hebben we een samenleving gecreëerd waar aanzienlijke aantallen mensen het leven niet kunnen verdragen zonder te drinken, drugs te gebruiken, te gokken, etc. We hebben een hyper-consumentisme, hyper-individualistische, geïsoleerde wereld gecreëerd die, voor velen van ons, als de eerste kooi wordt ervaren in plaats van de sociale en verbonden context die we nodig hebben.
Het tegenovergestelde van verslaving is niet volledige abstinentie. Het tegenovergestelde van verslaving is (creatieve) verbinding met een attractieve en gezonde samenleving.
Onze hele samenleving, de motor ervan, is erop gericht dat wij ons verbinden met materiële zaken, niet met mensen. Je bent geen goede consument als je je tijd besteedt aan het hechten aan de mensen om je heen en niet aan spullen. In feite zijn we van jongs af aan getraind om onze hoop, dromen en ambities te richten op dingen om te kopen en te consumeren. De meeste soorten verslavingen zijn daar een onderdeel van.”